Alleen economische activiteiten zijn aan de heffing van omzetbelasting onderworpen. Een economische activiteit is een levering of dienst die onder bezwarende titel, dat wil zeggen tegen vergoeding, wordt verricht. Tussen levering of dienst en de ontvangen tegenprestatie moet een rechtstreeks verband bestaan. Of de vergoeding hoger of lager is dan de kostprijs of de marktprijs is in beginsel niet relevant voor het bestaan van dat verband.
Gemeenten zijn wettelijk verplicht om de huisvesting van scholen voor voortgezet onderwijs te verzorgen, binnen de daaraan gestelde bekostigingsnormen. De huisvestingsplicht geldt niet voor regionale opleidingscentra voor middelbaar beroepsonderwijs. De vraag in enkele procedures voor de Hoge Raad was of een gemeente, die een school laat bouwen en overdraagt aan de onderwijsinstelling, recht heeft op aftrek van de omzetbelasting die drukt op de bouw.
De gemeente Barendrecht droeg een schoolgebouw, dat voorzieningen had die buiten de bekostigingsnormen vallen, over aan het bevoegd gezag van de onderwijsinstellingen. De vergoeding was gebaseerd op de kosten van de bouwkundige voorzieningen die buiten de bekostigingsnormen vallen. Daarnaast moesten de onderwijsinstellingen vijftien jaar lang € 90.000 aan de gemeente betalen. De Belastingdienst weigerde de door de gemeente gevraagde teruggaaf van voorbelasting op de bouw van de school. Volgens de Belastingdienst had de gemeente het schoolgebouw niet onder bezwarende titel geleverd.
Hof Den Haag was van oordeel dat de overdracht van het schoolgebouw geen prestatie in het economische verkeer was. De levering van een schoolgebouw tussen onafhankelijke marktpartijen zou niet onder dezelfde omstandigheden hebben plaatsgevonden. Het voor een prestatie in het economische verkeer vereiste rechtstreekse verband tussen de levering en de vergoeding ontbrak. Om die reden had de gemeente geen recht op aftrek van de aan die levering toe te rekenen omzetbelasting. Dat oordeel is volgens de Hoge Raad juist.
Een vergelijkbare procedure van Hof Den Haag had betrekking op de gemeente Brielle. De Hoge Raad heeft ook dat oordeel onderschreven.
